انواع بارنامه

بارنامه‌ای که بارفرابر (فورواردر)  صادر می‌کند

-در ماده ۱۹ از مقررات UCP۶۰۰به سند چند وجهی MTO:

(MULTIMODAL TRANSPORT DOCUMENT) یا COMBINED TRANSPORT DOCUMENT اشاره شده است.

بنابراین سند حمل صادره توسط بارفرابر- به شرط آنکه در متن اعتبار اسنادی قید شده باشد- رسمیت یافته است. شرط قبول این سند توسط سیستم بانکی بنابر تصریح ICC اینست که صریحاً به عنوان حمل کننده AS CARRIER یا از طریق او امضاء شده باشد.

بارفرابرانی که از این سند استفاده می‌کنند باید توجه داشته باشند که بانک ها سند حملی را که توسط بارفرابر صادر شده باشد می‌پذیرند، منوط بر اینکه حاوی:

۱- نام فورواردر یا متصدی حمل چندوجهی بوده و در سمت و به عنوان کریر AS CARRIER امضاء شده باشد.

۲- نام اشخاص یاد شده به عنوان نماینده با نام و نشان کریر یا متصدی حمل در آن درج شده باشد.

و این مطلب به این معنی است که یک بارفرابر (فورواردر) می‌تواند شخصاً و راساً چنین سندی را صادر کند و یا به نمایندگی از طرف یک حمل کننده یا متصدی حمل چند وجهی دیگر.

 

 B/ LS & CONSOLIDATIONبارنامه و حمل تلفیقی

تمام محمولاتی که به صورت تلفیقی (گروپاژ) حمل می‌شوند مستلزم دوگونه بارنامه اند.

-1  بارنامه مادر MASTER B/Lیا در واقع بارنامه صادره توسط حمل کننده واقعی ACTUAL CARRIER

-2  بارنامه خود تلفیق گر CONSOLIDATOR B/L

بارنامه مادر خود دلیل قراردادی است بین حمل کننده واقعی (اصلی) و تلفیق گر بار یا بارفرابر یا MTO.

این بارنامه تلفیق گر بر اساس دستور حمل هر فرستنده (مشتری) صادر می‌شود.

بارنامه داخلی یا   HOUSE B/L

این بارنامه، اصولاً توسط بارفرابران و باآرم (علامت تجاری) خود آنها صادر می‌شود. به منزله حمل کننده (CARRIER) نیست و در بهترین شکل آن یک توافق غیر رسم بوده و ممکن است به موجب آن مسئولیتی پذیرفته شده یا نشده باشد. با توجه به هزار رنگ بارنامه داخلی که هر کس بنا به سلیقه و میزان قبول یا عدم قبول مسئولیت تهیه کرده اند، این نوع بارنامه مقبولیتی نیافته ودر نظام حمل ونقل جهانی اعتباری نداشته ومورد قبول شبکه بانکی نیست و انجمن های معتبر حمل و نقل بین المللی از آن دوری جسته اند و استفاده از آن توسط اعضاء خود را توصیه نمی کنند.

بارنامه متصدیان فاقد کشتی NVOCC B/L

-این بارنامه یک سند حمل متعارف است که براساس قوانین ملی و بین المللی متضمن قبول مسئولیت است و بر حسب مورد می‌تواند به منزله یک بارنامه دریایی باشد و یا یک بارنامه حمل مرکب ولی ب ههیچ وجه آن را نباید با بارنامه داخلی HOUSE B/L اشتباه گرفت. NVOها نیز با صدور این سند به عنوان حمل کننده قبول مسئولیت می‌نمایند و بارنامه FBLمی تواند نمونه قابل قبولی از این نوع سند یا بارنامه باشد.

این اصطلاح NVO را آمریکاییان باب کرده اند و ریشه در مقررات ناظر بر انتشار تعرفه هایشان داشته هر چند تاکید آن بر اصل فقدان مالکیت یا در اختیار داشتن کشتی است. بعضاً شرکت های کشتی دار در کشتی یک شرکت دیگر برای محمولات مورد تصدی خود سهیم می‌شوند. روش رایج و معمول میان دارندگان کشتیSLOT AGREEMENT است که به موجب آن بخش یا قسمتی SLOT از کشتی یک شرکت در اختیار شرکت دیگر قرار می‌گیرد که چه از آن استفاده کند چه نکند هزینه های آن را می‌پردازد.

(THROUGH BILL OF LADING (TBLبارنامه سراسری 

این نوع بارنامه معولاً توسط خطوط کشتیرانی برای مواردی که محموله طبق قرارداد بایستی فراتر از بندر مقصد حمل شود صادر می‌گردد، هر چند بارفرابران و NVOCC ها نیز بعضاً ازاین بارنامه استفاده می کنند. دومین مورداستفاده این بارنامه وقتی است که پای پیش از یک حمل کننده در میان باشد، مثلاً حمل کالا مستلزم بندری میان راهی و ترانشیپمنت محموله باشد و یکی از کریرها یک بارنامه سراسری صادر و نسبت به کل عملیات حمل (توسط کریر اول و دوم) قبول مسئولیت نماید. جزییات و چگونگی حدود و میزان مسئولیت ها را شرایط مندرج در پشت این بارنامه معلوم می‌سازد. معهذا با تدوین وانتشار بارنامه حمل چندوجهی(شیوه‌ای) FBL شاید دیگر ضرورتی برای استفاده از TBL توسط بارفرابران نباشد.

 WAY BILL یا سند حرکت کالا که به آن راهبارنامه هم می‌گویندCONSIGNMENT NOTE

این سند شبیه B/Lاست، با این تفاوت که فقط مبین قرارداد حمل و رسید کالاست اما فاقد ویژگی مالکیت یا حق تصرف است. این سند در حمل جاده‌ای است- که شکل رایج بین الملیل آن CMR است و همین طور در حمل هوایی به نام AIRWAY BILL، بنابر ماهیت سرعت عمل، کاربرد داشته و ضرورت بارنامه را حذف می‌کند. بااین سند وارد گنندگان کالا به سهولت و سرعت می‌توانند به سراغ محموله خود بروند، به علاوه با ظهور اسناد و بارنامه الکترونیکی نسخ اصل بارنامه به تدریج اهمیت خود را از دست میدهند. درمحمولات هوایی، فرودگاه ها فضای لازم و کافی ندارند که منتظر فعل و انفعالات سیستم بانکی بمانند. لذا کنوانسیون ورشو نیز راهبارنامه هوایی AWB را مجاز و معتبر دانسته است و در این شیوه حمل از این سند استفاده می‌شود. با این وجود راهبارنامه ها قابل معامله نیستند و معمولاً در آنها پای بانک در میان نیست.

SEA WAY BILL یا EXPRESS CARGO BILL نیز مطلوب بارفرابران است، از آنجا که نمایندگان آنها، که به عنوان گیرنده معرفی شده اند، اجازه می‌دهد با رونوشتی از راهبارنامه به خطوط کشتی رانی مراجعه و کانتینر های ارسالی به نام آنها را دریافت ومحمولات محتوی آنها را تفکیک و آماده تحویل نمایند. این سند در یک نسخه صادر شده و تسلیم فرستنده می‌شود و متصدی حمل نسخه‌ای از آن را جهت انتقال اطلاعات به صورت الکترونیکی نگهداری می‌کند مزیت این سند سرعت و سهولت آن است. لهذا این سند حمل دریایی را می‌توان از این لحاظ به CMR تشبیه کرد.

بارنامه الکترونیکی

یکی از تحولات عمده در سال های اخیر رشد چشمگیر اسناد الکترونیکی بوده است. در کاربرد این قبیل اسناد مساله اساسی نه امکانات فنی بلکه موانع زیر بوده است:

تعداد کافی از شرکت هایی که مایل و قادر به استفاده از این ابزار باشند.

قوانین کشورها، که اجازه استفاده از آن را بدهند.

توافق بر سر قانونی و مستند بودن این نوع اسناد، به ویژه از لحاظ تصدیق و سندیت امضاء اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) نیز در الحاقیه‌ای به نشریه UCP۵۰۰خود تحت عنوان EUCP راه را برای صدور اسناد الکترونیکی باز کرده و همین طور CMI یا کمیته دریانوردی بین المللی نیز آنرا پذیرفته است. معهذا متصدیان حمل در این فرایند با مشکل اساسی از لحاظ صحت و سقم امضاء مواجهند.

CMI یک کلید خصوصی PRIVATE KEY را الزامی می‌داند. یعنی حمل کننده بایستی یک کلید خصوصی به دارنده بارنامه بدهد و او این کلید را در اختیار طرف ذیربط و ذینفع قرار دهد و معلوم نیست که طرف های ذیمدخل همگی به این قضیه تن در دهند.

راه چاره دیگر برای حل این مساله سازمانی است به نام BOLERO. که در این سیستم به جای استفاده از کلید الکترونیکی یک شخص امین ثالث (TRUSTED THIRD PARTY TTP) واسط بین فروشنده و خریدار قرار می‌گیرد و می‌بایست صحت پیام را تایید نماید.

بارنامه دریایی (OCEAN BILL OF LADING (OBL

OBL، در تعریف، بارنامه ای است که برای حمل دریایی صادر می‌گردد و دو نوع است.

-1 بارنامه برای حمل گذری (TRAMP) که طبق قرارداد اجاره (CHARTER) صادر می شود.

-2 بارنامه مربوط به خط کشتی رانی

در حمل گذری، کشتی معمولا یک یا بخشی از یک محموله کامل را حمل می کند و از این بابت صاحب کشتی تعهدی را می‌پذیرد که در قرارداد اجاره کشتی درج شده است و در نتیجه بارنامه ترامپ، ناظر است بر حمل توسط یک کشتی که به صورت خط (LINER) عمل نمی کند.

در حالت حمل توسط خط کشتیرانی، توافق اجاره یا ذخیره کردن جا در کشتی مورد نظر است و موید آن است که جای لازم برای کالای مورد نظر در کشتی پیش بینی شده است و بارنامه خط دارای مفاد و شرایطی است که به منزله تعهد و مسئولیت خط است.

بارنامه های کشتیرانی (دریافت شده برای حمل) و (بارگیری شده روی کشتی)

-نوع اول یعنی بارنامه RECEIVED FOR SHIPMENT توسط نماینده خط پس از این که کالا را در ید اختیار گرفت و برای آن در کشتی جا ذخیره (رزرو) نمود صادر می شود ودر قبال آنچه در اختیار گرفته، مسئول است. جمله‌ای در روی بارنامه هاست که فرستنده را مسئول اظهار مشخصات کالا (وزن، ابعاد... ) می داند.AS PER SHIPPER'S DECLARATION

به علاوه در مورد محمولات بارگنجی (کانتینری) از عبارت SHIPPERS LOAD, STOWED AND COUNTاستفاده می‌شود و دال بر این است که متصدی حمل به اظهارات فرستنده اعتماد نموده و یا در مورد کانتینر دخالتی در بارگیری، صفافی و شمارش محموله نداشته است.

-نوع دوم بارنامه SHIPPED ON BOARD به معنی بارگیری شده یا حمل شده روی کشتی است و فقط بعد از آن که کالا در کشتی بارگیری شد صادر می‌شود.در این بارنامه ها ممکن است عبارت ON BOARD روی بارنامه درج یا چاپ شده باشد و علاوه بر امضاء ذیل بارنامه تاریخ واقعی بارگیری نیز در کنار این عبارت درج و امضاء می‌شود. که به آن تذکریه یا یادداشتNOT ATION می‌گویند. این نوع بارنامه بیشتر در اعتبارات اسنادی خواسته می‌شود و به‌این معنی است که کالای موضوع اعتبار به نحو غیر قابل برگشت در حرکت به سوی مقصد است نه این که در پایانه یا در مبداء منتظر حمل است.

-بارنامه تمیز CLEAN بارنامه ایست که در آن عبارت یا جمله‌ای دال بر عیب و نقص کالا درج نشده باشد و بدین معنی است که حمل کننده در حد مقدور کالا را به هنگام تحویل گرفتن بررسی کرده و عیب و نقضی در آن مشاهده نکرده است. بارنامه به اصطلاح مخدوش یا مشروط را UNCLEAN B/L می‌گوید. بارنامه تمیز معمولاً در مورد کالاهای غیر کانتینری(بارگنجی) مصداق دارد که حمل کننده به کالا و بررسی ظاهر و کلیات آن دسترسی دارد.

محتویات و مندرجات بارنامه دریایی

-1 فرستنده کالا، نام و نشان کامل

-2 گیرنده کالا نام و آدرس کامل گیرنده و احتمالاً در وجه یا به حواله کرد.

-3 طرف ابلاغ کالا شخص که خط کشتیرانی باید او را مطلع نماید.

-4 نمایندگی خط یا بارفرابر ذیربط یا نماینده صاحب کالا

-5 شماره بارنامه که به مثابه کد شناسایی برای نماینده خط یا بارفرابر است

-6 بندر (محل) دریافت کالا، جایی که حمل کننده کالا را تحویل گرفته است.

-7 نام کشتی و شماره سفر

-8 بندربارگیری، برای بارگیری کالا به کشتی تعیین شده

-9 بندر محل تخلیه کالا

-10 مقصد نهایی تحویل کالا در صورتی که کشتیرانی متعهد به تحویل کالا به محلی بعد از بندر تخلیه کالا باشد.

-11 شماره نوبت (ذخیره جا) برای حمل کالا

-12 علایم و شماره های شماره مهر و موم و شماره کانتینر در مورد محمولات کانتینری

-13 شرح کالا، تعداد و نوع بسته بندی و علایم آنها. این قسمت بدنه اصلی بارنامه را تشکیل می دهد و باید حاوی خبر نهایی از جمله تعداد بسته (نگله) ها – نوع بسته بندی (کارتن، جعبه ...) و شرح کالا باشد و در صورت امکان تعرفه کالا. در صورت وجود اعتبار اسنادی، شرح کالا باید با آنچه در متن L/C، آمده است مطابق باشد، ولو این که در متن اعتبار غلط املائی وجود داشته باشد، که بایستی به همان صورت نوشته شود. البته این نکته در کشورهایی که مقررات بانکی دست و پا گیرند، بیشتر مصداق دارد.

-14 وزن محموله: درج وزن کالا به کیلو گرم

-15 ابعاد محموله: درج حجم محموله به متر مکعب

-16 تاریخ:تاریخ صدور و امضاء بارنامه

-17 امضاء تعداد نسخ اصلی بارنامه، درج تعداد نسخه های اصلی صادر شده و در بارنامه ای که مبین مالکیت کالا نیست، در این محل (کادر) رقم صفر (۰) درج می‌شود.

-18 حساب هزینه ونرخ کرایه حمل

موارد زیر نیز می‌تواند مبلغ در بارنامه بیاید:

HH، به معنی از کارگاه (یا کارخانه) به کارگاه (HOUSE TO HOUSE)

P.H، به معنی اسکله تا کارگاه ...

H.P، به معنی از کارگاه تا اسکله

P.P، به معنی از اسکله تا اسکله