اظهارنامه اجمالی

فرم مخصوصی است حاکی از خلاصه مشخصات محموله یک کشتی، یک هواپیما یا یک کاروان از کامیونها که ضمن آن تعداد بسته، وزن، مبداء، مقصد، نام کشتی یا دیگر وسایل حمل، تعداد اقلام محموله در آن ثبت شده و به ضمیمه مانیفست به گمرک تسلیم میشود در اظهارنامه اجمالی بعد از ذکر مشخصات موسسه حامل و مشخصات وسیله نقلیه و گیرنده، نسبت به مشخصات کالا به نوشتن جمله «طبق مانیفست ضمیمه در .... صفحه.... قلم» اکتفا می‌شود.

مانیفست

فهرست محمولات یک کشتی یا یک قطار یا یک کاروان از کامیونهایی را می‌گویند که بیشتر از یک بارنامه دارند، در فارسی می‌توان آنرا فهرست کل کالا خواند که حاوی ریز کلیه بارنامه‌های مربوط به محموله است،  این فهرست کل، زمانی عرضه می‌شود که محموله تجارتی به گمرک مقصد میرسد.

اطلاعات گمرکی 12 - گواهی بازرسی

گواهی بازرسی یا گواهی سوریانس ( بازرسی کالا) سندی است که توسط یکی از شرکت های بازرسی کننده بین المللی صادرمی شود. دربازرگانی بین المللی که طرفین داد و ستد ساکن کشورهای مختلف می باشند ودر اکثرمعملات کالا نیز از کشور ثالثی بارگیری و حمل می شود، قاعدتاً خریدار قبل از وصول کالا نمی تواند از انطباق مشخصات کمی و کیفی و سایرخصوصیات کالا با قرارداد فروش اطمینان حاصل نماید. بنابراین پس ازجنگ جهانی دوم برای پاسخگویی به این نیاز تجارت جهانی و برطرف کردن این نقیصه و کمک به رشد تجارت بین المللی و دادن اطمینان بیشتر به طرفین دادوستد به ویژه وارد کنندگان، شرکت های بازرسی کننده بین المللی پا به عرصه تجارت جهانی گذاشتند ودرکنار فورواردرها، بانک ها، شرکت های بیمه و شرکتهای حمل و نقل جاگرفتند و به عنوان چشم و گوش و امین و به عبارتی بازوی فنی وارد کنندگان کالا معرفی گردیدند.

بنابراین دراین مواقع بازرسی قبل از حمل PRE  SHIPMENT  INSPECTIONیا به اختیار PSIدرتجارت بین المللی مطرح می شود. خریدارفقط ازطریق این سند است که می تواند اطمینان حاصل نماید، کالای تحویل داده شده به متصدی حمل ونقل یا شرکت کننده از لحاظ می و کیفی و سایر مشخصات با قرارداد فروش انطباق دارد. بازرسی ممکن است اززمان بسته بندی شروع ودرحین بسته بندی تا موقع بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد ولی معمولاً بازرسی از بسته های آماده جهت صدور انجام گرفته و سپس گواهی بازرسی صادرمی شود.

گواهی های بازرسی انواع متعددی دارند:

گواهینامه بازرسی که نشان دهنده انطباق کالا با سفارش با انجام ارزیابی و قضاوت و همچنین ارزیابی برگه نتایج آزمون می باشد.

بازرسی قبل ازحمل

گواهی تأیید قیمت (این سند به معنی تأیید قیمت کالا توسط شرکت بازرسی معتبراست.)

گواهی کیفیت و کمیت و بسته بندی

تأییدیه انطباق (سندی است که براساس آن یکی از شرکت های بازرسی یا مسئول کنترل کیفیت واحد تولیدی و یا مدیرعامل واحد تولیدی اظهارنامه عرضه کننده کالا را تأییدمی کند.)

و.........

 برخی اسناد و فرم ها نیز وجود دارد که استاندارد بودن کالا توسط عرضه کننده و یا تولید کننده به موجب آن تأیید می شود و ممکن است با نظرخریداربه تأیید شرکت های بازرسی نیز برسد وحست مورد از طرف سازمان استاندارد از وارد کننده یاصاحب کالا درخواست شود.

اظهارنامه عرضه کننده

اظهارنامه تولید کننده

برگه نتایج آزمون

اطلاعات گمرکی 11- کارت حق العمل کاری (ترخیص کاری )

حق العمل کارگمرکی ( Customs Broker) به شخص اعم از حقیقی یا حقوقی اطلاق می شود که تشریفات گمرکی متعلق به شخص دیگری را به وکالت از طرف وی درگمرک انجام دهد.

وفق مفاد آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب هیچ شخصی بعنوان حق العمل کاردرگمرک پذیرفته نمی شود مگراینکه پروانه مخصوص آن را از گمرک تحصیل نموده باشد. پروانه حق العمل کاری در گمرک به اشخاصی داده می شود که دارای کارت بازرگانی بوده وحائز شرایط خاص وپذیرفته شدن درآزمون مربوطه سالیانه گمرک می باشند. مدت اعتبارپروانه حق العمل کاری یکسال از تاریخ صدور بوده و وفق شرایطی قابل تمدید برای سال های بعد نیز می باشد. به استناد پروانه حق العمل کاری کارتی تحت عنوان کارت حق العمل کاری از طرف گمرک ایران صادر می گردد. کارت حق العمل کاری همانند کارت بازرگانی به قطع جیبی بوده و علاوه بردارا بودن عنوان کارت حق العمل کاری و نام گمرک صادر کننده، شماره کارت بازرگانی ،شماره پرونده، مدت اعتبار، نام دارنده کارت (اگربنام شرکت باشد نام شرکت و نام مدیریت آن ) و با دارا بودن عکس دارنده کارت و ممهور به مهر دفترواردات گمرک ایران و مهر و امضاء مدیرکل دفتر مزبور می باشد و صفحه بعدی آن تمدیدهای سالیانه تاچهارسال وجود دارد. لذا هرکارت حق العمل کاری اعتباری 5 ساله داشته و پس از انقضاء سال اول برای چهار سال بعد بطور سالیانه و رعایت شرایط خاص و موافقت گمرک قابل تمدید می باشد وپس از5 سال کارت حق العمل کاری بایستی تعویض وکارت جدیدی جایگزین آن شود.

اطلاعات گمرکی 10 - مجوز ثبت سفارش

این مجوزبه استناد فرم درخواست ثبت سفارش که توسط بخش معاونت بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی دراختیارمتقاضیان واردات کالا قرار می گیرد، پس از تکمیل اطلاعات مورد نظرو ضمیمه نمودن پرفرما به آن وبا طی مراحل و اخذ مجوزهای قانونی جهت واردات کالا مورد نظرصادر می گردد.

فرم ثبت سفارش پرنشده فاقد ارزش بوده و برگ عادی تلقی می گردد که پس از تکمیل مشخصات متقاضی کالا از روی مندرجات پروفرما توسط وی و اخذ مجوزهای لازم وبررسی کارشناسی و ممهورنمودن مهر مخصوص و امضاء کارشناس ودرج شماره 8 رقمی ثبت سفارش که ردیابی آن با این شماره امکان پذیراست، فرم ثبت سفارش دارای ارزش و اعتبار می گردد و طبق ماده 8 قانون مقررات صادرات و واردات به آن مجوز ورود با مجوز ثبت سفارش نیز گفته می شود.

برگه درخواست ثبت سفارش از 5 قسمت تشکیل شده است:

مشخصات وهویت درخواست کننده شامل نام کامل متقاضی، شماره شناسنامه، شماره کارت بازرگانی ، نوع فعالیت، آدرس و.....

مشخصات ثبت سفارش کالا شامل نام فروشنده، کشورتولید کننده، نام ومشخصات کالا، شماره تعرفه، ارزش کالا، شماره پروفرما، تاریخ پروفرما، نوع معامله، نوع ثبت سفارش، نوع قراردادو....

مشخصات ثبت سفارش حمل شامل نام شرکت حمل کننده، کشورذی نفع، وسیله حمل، نوع بسته بندی، کشور مبدأ حمل، محل بارگیری، مرزورودی ، گمرک مقصدو....

قسمت مربوط به مجوز دهندگان ورود کالا که اطلاعاتی نظیرنام وزارتخانه، نام و مشخصات کالا، میزان کالا، ارزش کالا، اعتبارموافقتنامه، محل تمدید مجوز و.... درج می شود.

قسمت مربوط به بخش تخصیص دهنده ارز که شامل مبلغ ارز، محل سهمیه ارزی، کد تخصیص ارز، محل سهمیه ارزی، کد تخصیص ارز، نوع ارز، محل امضاء ومهرو ..... می باشد.

درظهر برگ ثبت سفارش نیز شرح اختصاصی کلا با ذکرشماره فنی، مقدار و مبلغ قوب کالا ( FOB) هزینه حمل کالا، مبالغ ارزی کالاو... تکمیل ودر قسمت چپ آن نیزمجوز وزارت بازرگانی با قید میزان ارز خارجی تأیید می گردد وتوسط دفتر ثبت سفارشات وزارت بازرگانی با تعیین نوع ارز و تاریخ صدور و اعتبار این مجوز ممهور به مهر خاصی( معمولاً مهر بیضی شکل) می گردد و سپس دردفاتر مربوطه ، مراتب صبت ودریف دفتر و تاریخ آن دربالای صفحه اول درخواست ثبت سفارش به عنوان شماره مجوز ثبت قید و متعاقب آن متقاضی جهت انجام تشریفات گشایش اعتبار به بانک ارزی مربوطه مراجعه می نماید.

ضمناً متن پروفرما نیز به مهر ثبت سفارش وزارت بازرگانی ممهور می گردد.

اطلاعات گمرکی 9 - بیمه

بیمه نامه سندی است که توسط شرکت بیمه به درخواست بیمه گذار برای پوشش خطراتی که موردنظر است در مقابل پرداخت حق بیمه صادرمی گردد. بنابراین بیمه، قراردادی است که به موجب آن بیمه گر متعهد می گردد درازای دریافت وجه یا حق بیمه از بیمه گذار یا ذی نفع کالای موضوع بیمه رادر مقابل وعوع حوادث احتمالی بیه نموده و خسارت یا غرامت او را به میزان مبلغ  بیمه شده درمدت معینی جبران نماید.

بیمه نامه حاوی اطلاعت زیر است:

شماره بیمه نامه

تاریخ صدور

محل صدور

مشخصات کالای بیمه شده

شماره و تاریخ پروفرما

شماره اعتبار اسنادی

مبدأ بارگیری

مقصد تخلیه کالا

نوع بسته بندی

وسیله حمل

و.....

اطلاعات گمرکی 8 - گواهی مبدا

گواهی مبدأ سندی است که کشور تولید کننده ( سازنده ) کالای مورد نظررا مشخص می نماید. این سند توسط اتاق بازرگانی کشور صادر کننده کالا ( کشور فروشنده ) و طبق فرمی که توسط اتاق بازرگانی بین المللی ( ICC ) توصیه شده صادر می گردد.کشورسازنده و مبدأ کالا را قبلاً کشور تولید کننده نهائی کالا بشمار می آوردند ولیکن با رونق ضوابط سازمان جهانی تجارت ( WTO) و طبق قواعد تعیین مبدأ کالا در حال حاضر تعیین مبدأ کالا برپایه تغییرات و مراحل تکمیل کالا و با توجه به تغییرات و مشخصات تعرفه بندی و کد سیستم هماهنگ شده کالا انجام می پذیرد.

از نقطه نظرکاربرد این سند باید متذکرشد که در بازرگانی بین المللی ، بعضی دولت ها در روابط فی مابین برای کالاهای تولید شده در کشورهایشان ( طرف ها خودضابطه مربوط به تشخیص کالاهای تولید شده در یک کشور را تعیین می کنند) مزایایی به صورت تخفیف دراخذ حقوق ورودی یا کلاً معافیت از آن، برای یکدیگر قائل می شوند. به منظور اینکه وارد کننده کالا ازاین مزایا سوء استفاده ننماید و کالای کشور دیگری را به نام کشور برخوردار از این مزایا وارد نکند، ارائه گواهی مبدأ کالای وارداتی می تواند از نرخ های تعرفه ترجیهی یا معافیت برخوردار گردد یا خیر؟

درقرارداد های پایاپای نیز می توان ازان گواهی استفاده کرد و بر پایه آن مبدأ کالاهای مبادله شده میان کشورهای طرف قراردادها را مشخص ساخت.

سازمان جهانی گمرک، گواهی یا گواهینامه مبدأ را به شرح ذیل تعریف می کند:

« عبارت است از سند خاص شناسایی کالاها که در آن مقام یا ارگان صالحی که به او اختیارصدورگواهی مبدأ داده شده است، صریحاً گواهی می کند کالاهایی که گواهینامه مربوط به آن ها می شود، درکشورمعینی به وجودآمده است. این گواهی ممکن است همچنین حاوی یک اظهارنامه از طرف سازنده، تولید کننده، تهیه کننده، صادرکننده یا سایر اشخاص صلاحیتدار باشد»

گواهی مبدأ در ایران توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران صادر می گردد و دارای مشخصات زیر می باشد:

عنوان گواهی مبدأ

نام کشور سازنده کالا

نام کشورو اتاقی که گواهی مبدأ راصادر کرده است

فرستنده یا فروشنده کالا

وسیله حمل و نقل

تعداد اقلام کالا

علائم و تعداد بسته ها

شماره و نوع بسته بندی

شماره و تاریخ فاکتور

گواهینامه توسط مقام صادر کننده گواهی کننده

محل وتاریخ و مهرو امضاء مقام مسئول گواهی کننده

اطلاعات گمرکی 7 - مانیفست

مانیفست، فهرست کل بار یا محموله را می گویند. فهرست کل بارشامل بار حمل شده در یک وسیله ی واحد نقلیه است.

فهرست کل بار یا محموله شامل مشخصات تجاری کالا است. این مشخصات شامل شماره سند حمل، فرستنده، گیرنده،تعداد و نوع بسته ها، شرح و مقدارکالااست.

مانیفست در حکم اظهارنامه بارنیز می باشد و بسیاری از کشورها از این سند به عنوان اظهارنامه باراستفاده می شود. هرمحموله تجاری که از طریق مرزهای هوایی، دریایی و زمینی وارد قلمرو گمرکی می شود، باید برای آن ، نسخه ای مانیفست ارائه شود، این سند دلالت برآن دارد که کالا از گمرک خانه دریک کشور بارگیری و حمل شده و در طول راه به آن چیزی اضافه یا از آن کسر نشده ، مگر این امر به موجب مانیفست نشان داده شده باشد.

در مانیفست مشخصات بارنامه های یک وسیله حمل بطور اختصار درج شده و لذا هرردیفی در این فهرست، مربوط به یک بارنامه خاص می باشد.

مانیفست یا فهرست کل بارنباید دارای خط خوردگی و اصلاح باشد. به طورکلی مانیفست یا فهرست کل بار، مشخصات کلی کالا ( تعداد بسته ها، تعداد نگله ها و......) را نشان می دهد و تأکید اصلی روی بسته ها است.

در گمرکات اجرایی از روی مانیفست و بارنامه، اطلاعات مندرج درقبض انبار و ترخیصیه را استخراج می نمایند. 

اطلاعات گمرکی 6 - بارنامه

بارنامه عبارت است از سندی که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادرمی کند و حاکی از حمل کالای مورد معامله از یک نقطه به نام مبدأ به نقطه دیگری به نام مقصد با وسیله نقلیه مورد توافق مانند کشتی و یا ترکیبی از آن ها در مقابل دریافت کرایه حمل، می باشد. بارنامه سندی است که دلالت برقرارداد حمل، تحویل و بارگیری و مالکیت کالا دارد و قابل معامله و قابل انتقال می باشد و اصلی ترین سند در تجارت بین المللی کالاست.

بارنامه قابل امضاء و پشت نویسی است و با توجه به نوع وسیله حمل تعیین می شود. به عبارت دیگر انواع بارنامه ارتباط کامل با انواع شیوه های حمل ونقل دارد.نوع بارو نظر صاحب کالا دررابطه با شیوه حمل ونقل مؤثراست و بر این اساس بارنامه های متفاوت وجود دارد که جزء اسناد حمل تلقی می شوند.

بارنامه حاوی اطلاعتی به شرح ذیل می باشد:

شماره بارنامه

نام و آدرس حمل کننده

نام و آدرس گیرنده کالا

نوع وسیله حمل

نام محل بارگیری یا مبدأ

نام محل تخلیه یا مقصدکالا

نوع بسته بندی و تعداد بسته ها

شرح کالا

ابعاد کالا

وزن کالا

نحوه پرداخت کرایه حمل

شماره اعتبار اسنادی

تاریخ حمل و صدوربارنامه

و........

اطلاعات گمرکی 5 - ترخیصیه

ترخیصیه ( دستورتحویل یا اجازه تحویل ) سند یا حواله تحویل کالا به صاحب آن یا عبوردهنده است که از سوی متصدی حمل ویا نماینده وی به عنوان گمرک با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه صادرمی گردد.

صاحب کالا یا نماینده قانونی وی که می خواهد کالا را از گمرک ترخیص کند، باید از طرف امانت دهنده کالا یعنی مؤسسات حمل و نقل ( زمینی، هوایی و دریایی) حواله نامه ای به عنوان گمرک ارائه نماید که به موجب آن، مؤسسه حمل ونقل اجازه می دهد صاحب کالا یا نماینده وی، آن کالا را از گمرک تحویل گیرد.

ترخیصیه درواقع نوعی مفاسا حساب شرکت حمل با وارد کننده ( صاحب کالا) بوده و به موجب آن شرکت حمل کننده با تحویل قبض انبارکالای وارده به صاحب کالا بلامانع بودن تحویل کالا را از نظرخود به گیرنده مندرج در ترخیصیه به گمرک اعلام می دارد.

اطلاعات مندرج درترخیصیه نیز همانند قبض انبار ازمفاد بارنامه یا مانیفست استخراج می شود.

اطلاعات مندرج دریک ترخیصیه بشرح زیرخواهد بود:

مشخصات گیرنده

نام کشتی

شماره بارنامه و تاریخ صدور

بندربارگیری

بندرتخلیه

تعداد و نوع بسته بندی

شرح کالا

وزن خالص

نام شرکت کشتیرانی با مؤسسه حمل ونقل

مشخصات وسیله حمل

شماره فهرست کل بار

و..........